Metamorfosen
Alles verandert, niets vergaat
Ciconia Consort olv Dick van Gasteren
In samenwerking met Escher in Het Paleis en Judith Kadee
Concerten
Zondag 7 mei 2023 – 15:00
Nieuwe Kerk, Den Haag
extra’s: diner Pavlov + €24
KAARTEN
concert met educatieve kinderopvang (4-10 jaar) aanmelden via info@ciconiaconsort.nl
Donderdag 11 mei 2023 – 20:15
Grote Kerk, Naarden
KAARTEN
Zondag 14 mei 2023 – 15:00
Theater Hanzehof, Zutphen
KAARTEN
Woensdag 17 mei 2023 – 20:15
De Vereeniging, Nijmegen
KAARTEN
Programma
CHARLES KOECHLIN (1867-1950) – Sur les flots lointains
RUDOLF ESCHER (1912-1980) – Concerto voor strijkorkest en pauken
TRISTAN KEURIS (1946-1996) – Variations for Strings
RICHARD STRAUSS (1864-1949) – Metamorphosen
Metamorfosen, zo heet het vijftien delen omvattende dichtwerk van de Romeinse dichter Ovidius, dat tweeduizend jaar later nog steeds een onuitputtelijke inspiratiebron vormt voor de beeldende kunst, literatuur en muziek. Ovidius schetst het scheppingsverhaal en het leven van klassieke goden en stervelingen, die telkens een dramatische gedaantewisseling ondergaan. Zijn misschien wel beroemdste verhaal Orpheus en Euridice werd prachtig op muziek gezet door Claudio Monteverdi en Christoph Willibald von Gluck. De Italiaanse renaissancemeester Titiaan creëerde in opdracht van koning Filips II van Spanje, zes schilderijen met scènes uit Ovidius’ verhalende gedicht die hij zelf zijn ‘Poesies’ noemde, omdat hij wilde dat het poëzie in geschilderde vorm zou zijn. Hermann Hesse liet zich in zijn novelle Narziß und Goldmund inspireren door het verhaal Narcissus en Echo. Dit zijn maar enkele voorbeelden.
In het laatste boek geeft Ovidius een filosofische onderbouwing, bij monde van de Griekse filosoof en wiskundige Pythagoras: omnia mutantur, nihil interit – alles verandert, niets vergaat.
Dit laatste is in de beeldende kunst door geen ander zo geniaal weergegeven als door Maurits Cornelis (M.C.) Escher in drie verschillende kunstwerken met als titel Metamorphose. De 48 meter lange wandschildering Metamorphose III mag met recht gelden als zijn opus magnum. Voor de karakteristieke stijl van vlakvulling liet Escher zich inspireren door islamitische kunstwerken zoals hij die zag in het Alhambra in Spanje.
Ciconia verheugt zich in dit muzikale programma M.C. Eschers meesterwerk centraal te kunnen stellen in een samenwerking met het Haagse museum Escher in Het Paleis, dat overigens in 2023 de 125ste geboortedag van M.C. Escher viert. Judith Kadee, conservator bij Escher in Het Paleis, zal u in een collegeconcert tijdens het Haagse concert alle details onthullen van Escher en zijn Metamorphosen. Ook Eschers liefde voor klassieke muziek zal door Kadee worden uitgelicht.
Bij de andere concerten zal Dick van Gasteren vertellen over de achtergronden en onderliggende gedaanteveranderingen van de concertwerken, en hun verwantschap met de literatuur, beeldende kunst en filosofie.
Misschien wel het grootste en meest verheven stuk voor strijkorkest is het indrukwekkende Metamorphosen van Richard Strauss, die de partituur inrichtte voor 23 afzonderlijke solostemmen: polyfonie alla Bach maar dan met laat romantische en vroeg moderne harmonieën. Een absoluut meesterwerk, dat is gebaseerd op een sombere gedaanteverandering. Het werd namelijk geschreven als rouwbetuiging na de vernietigingen van de Tweede Wereldoorlog.
Over het thema van Eschers Metamorphosen is een uitgebreide briefwisseling bewaard gebleven tussen de neven M.C. en de componist Rudolph Escher. Van laatstgenoemde speelt Ciconia zijn Concerto voor strijkorkest, dat werd opgedragen aan de strijkers van het Koninklijk Concertgebouworkest.
Tristan Keuris brengt in zijn Variations met de ontwikkeling van enkele kiemcellen de luisteraar op meesterlijke wijze in een steeds veranderende wereld.
Beleef samen met Ciconia deze zoektocht naar de principes en achtergronden van de metamorfosen van Escher, Strauss, Koechlin en Keuris.
Judith Kadee
Judith Kadee (geb. 1992) is conservator bij Escher in Het Paleis. Hier maakt ze tentoonstellingen en doet ze onderzoek naar de wereldberoemde kunstenaar M.C. Escher. Ook draagt ze zorg voor de Eschercollectie van Kunstmuseum Den Haag, een van de grootste museale Eschercollecties ter wereld. Als directeur van museum Villa Mondriaan was ze tussen 2016 en 2019 de jongste museumdirecteur van Nederland. Haar master Museum Studies behaalde Judith aan de University College London. Judith Kadee werkte o.a. bij Saatchi Gallery en EYE Filmmuseum.